GEOEKOLOGIYA

Laboratoriya quyidagi xizmatlarni taqdim etadi:

• Geologik qidiruv ishlarini olib borishda doimiy atrof-muhit monitoringini olib borish.

• Atrof-muhitga ta’sir qilish to’g’risidagi bayonot (ATTB) loyihasini ishlab chiqish va geologik qidiruv ishlari uchun atrof-muhitni muhofaza qilish choralari.

• Geologik qidiruv ishlari davomida atrof-muhitga ta’siri (ATB) to’g’risidagi bayonot loyihasini ishlab chiqish.

• Yer osti suvlarining ifloslanishini o’rganish va baholash hamda yer osti suvlarini turli xil ifloslantiruvchi moddalar bilan tozalash uchun mahalliylashtirish va likvidatsiya tizimlarini ishlab chiqish.

Oʻzbekiston Respublikasi geologik muhitining zamonaviy ekologik holatini faol antropogen taʼsiri sharoitida baholash bilan shugʻullanadi (1: 2500000 masshtabdagi Markaziy Yevroosiyo xaritalari atlasini tuzish boʻyicha xalqaro loyihaning ikkinchi bosqichi).

Ilgari bajarilgan ish

• 1. “O‘zbekiston Respublikasi geologik muhitining zamonaviy ekologik holatini faol antropogen ta’siri sharoitida baholash (1: 2500000 masshtabdagi Markaziy Yevroosiyo xaritalari atlasini tuzish bo‘yicha xalqaro loyihaning ikkinchi bosqichi)”.
  Geologik muhitga texnogen ta’sir xaritasi hamda 1:2500000 masshtabdagi O‘zbekiston Respublikasi geologik muhitining ekologik holati va texnogen o‘zgarishlarini baholash xaritasi tuzildi.

• 2. “Geologik muhitning zamonaviy ekologik holatini baholash va eng kuchli antropogen yukga ega transchegaraviy hududlar uchun 1:1 000 000 masshtabdagi geoekologik xaritalarni tuzish. (Orol va Fargʻona viloyatlari) Markaziy Yevroosiyo boʻyicha xalqaro loyiha doirasida”.
  Orol va Farg‘ona viloyatlari geoekologik xaritasining yetti varaqli varianti tuzildi.

• 3. “O‘zbekiston Respublikasi geoekologik xaritalari atlasini tuzish”. Geologik muhitning hozirgi ekologik holatiga baho berildi, O‘zbekiston Respublikasining 1:200 000 masshtabdagi va 1:500 000 masshtabda o`zlashtirilgan hududlarning geoekologik xaritalari tuzildi.

• 4. “Qurish va atrof-muhitni muhofaza qilish muammolarini hal qilish uchun Orol dengizi qurigan tubining geoekologik sharoitlarini baholash”. Orol dengizi qurigan tubining ekologik holatiga baho berildi va geologik va geoekologik mazmundagi 1:500000 masshtabdagi xaritalar to‘plami tuzildi.

• Neft, gaz va boshqafoydali qazilmalarni geologik qidiruv ishlarini olib borishda geologik muhitning ekologik holatini baholash va ekologik tadbirlar majmuasini asoslash, ekologik audit (atrof-muhitning hozirgi holatini aniqlash) uchun geoekologik tadqiqotlar va xaritalash ishlarini olib boramiz.

Bugungi kunga qadar quyidagi natijalarga erishildi:

• – O‘zbekistonning tashkil etilgan mintaqaviy geoekotizimlari va ularning xarakterli modellari;

• -geoekologik zararni minimallashtirish va kelajakda ularning oldini olish bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. O‘zbekiston geoekologik tizimlarining 1:500 000 masshtabdagi yordamchi xaritalari va xaritalari to‘plami tayyorlandi. Bu ish natijalaridan atrof-muhitni muhofaza qilish va atrof-muhitni muhofaza qilish choralarini ishlab chiqish bilan shug‘ullanuvchi tashkilot va mutaxassislarga foydalanish tavsiya etiladi;

• – mazkur ekologik-geologik model asosida Farg‘ona vodiysi geologik muhiti holatiga agrosanoatning ta’sirini baholash loyihasi ishlab chiqildi;

• – ifloslangan suvlarni chuqur suvli qatlamlarga ko`mish bo‘yicha joriy holat tahlili hamda jahon va mahalliy tajribaga baho berildi;

• – bog’langan suv ombori va sanoat oqava suvlarini suvli qatlamlarga ko`mishning me’yoriy-huquqiy bazasi aniqlandi;

• – agrosanoat majmuasi ta’sirida foydalanilayotgan suv qatlamidagi sizot va yer osti suvlarining o’nlab o’zgarishlari baholandi;

• – Farg‘ona vodiysining janubiy va shimoliy qismlari geologik muhitining holatiga agrosanoat majmualarining ta’siri o‘rganildi va baholandi;

• – 1:50 000 masshtabda Angren konlari hududida yer osti suvlarining ifloslanishining elektron xaritalari tuzildi. Ba’zi joylarda sho’rlanish, umumiy qattiqlik va sulfatlar ko’paygani aniqlandi;

• – muhofaza etiladigan tabiiy hududlar – Chimion-Auval chuchuk yer osti suvlari konining shakllanish zonalari va O‘zbekistonning chegaradosh viloyatlaridagi yer monitoringi doirasida 1:50 000 masshtabda geoekologik tadqiqotlar va xaritalash ishlari olib borildi;

• – qo’riqlanadigan tabiiy hududlar – chuchuk yer osti suvlarining O’sh-Aravon va Norin konlarining shakllanish zonalarida geoekologik tadqiqotlar olib borildi;

• • – alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar, oltin qazib olish korxonalari zarar ko‘rgan hududlar va chegara hududlari bo`yicha geoekologik tadqiqotlar va turli masshtabdagi xaritalar tuzildi.

  • – Orolboʻyi geologik muhitining ekologik holati baholandi, tabiiy komplekslarning rivojlanishi va Orol dengizi qurigan tubi tuproqlarida tuz toʻplanish jarayonlari oʻrganildi.

  • – Toshloq uchastkasidagi suv manbai holatini monitoring qilish tizimini optimallashtirish maqsadida FNQH ta`sir zonasidagi “OAZIS” tutuvchi chiziq doirasida gidrogeologik tadqiqotlar olib borildi.

  • xorijiy tuzsizlantirish uskunasining samaradorlik koeffitsientlari tuzsizlantirish uskunasining turi, tipi va xususiyatlariga qarab baholandi. Yer osti suvlarini tuzsizlantirish uskunasidan foydalanish imkoniyatlari berilgan. Tuzsizlantirishning eng samarali va energiya tejovchi usullarini tanlash va ularni amalga oshirish uchun o’rnatish ishlari olib borildi.

  • – Markaziy Qizilqum konlari hududining Muruntov uchastkasida 1:50 000 masshtabda yer osti suvlarining ifloslanishining elektron xaritalari tuzildi. Markaziy Qizilqum mintaqasida bir nechta yirik, haloslar o`lchamidagi zaif ifloslanish aniqlangan;

  • – tadqiqot ishlari Qarshi, Angren, Buxoro, Chirchiq, Samarqand, Navoiy shaharlarida olib borildi. Har bir o’rganilayotgan hudud uchun texnogen yuk, geologik muhitning barqarorligi va geologik muhitning ifloslanish xaritasi maketlari tuzildi. Eng xavfli texnogen yukga ega bo’lgan shaharlar va umuman geoekologik vaziyatga ta’sir darajasi aniqlangan.

  • – Chimion-Auval konining qo’riqlanadigan hududining 1: 50 000 masshtabdagi ekologik va gidrogeologik xaritasi tuzildi va yer osti suvlarining qoniqarli va kuchlanish holatiga ega bo’lgan hududlar aniqlandi.

  • – QGT texnologiyalaridan foydalangan holda O’zbekiston Respublikasida yer osti suvlarining kimyoviy tarkibi o’zgarishining fazoviy zonalligini aniqlash.

  • – muhofaza etiladigan tabiiy hududlar – Chimion-Auval chuchuk yer osti suvlari konining shakllanish zonalarida 1:50 000 masshtabda geoekologik tadqiqotlar va xaritalash ishlari olib borildi va O‘zbekistonning chegaradosh viloyatlarida yer monitoringi amalga oshirildi.